O UNESCO ya yakura oTwyfelfontein otjo tjirumatwa tjo uye otjitenga tjaNamibia mo 2007. Tji tji tjiukwa |Ui-?Ais (oruveze romawe nduri mo ru kondwa rwaKunene ko manene ko u tokero waNamibia. Poruveze ndwi paturwa ozombura 6000 rutenga iyo vayeve ko mbunda ape tura ovarise wo va takume(Khoikhoi)
Mo Namibia muna otuveze tuvari tovirumatwa vyo uye: oTwyfelfontein no Namib Sand Sea. Twyfelfontein (oruharwi motjimburu), ndu tjiukwa otjo|Ui-?Ais (oruharwi ro meva nge tuka motjizorotwa), oruveze orukuru ro mawe mo ru kondwa rwaKunene ko manene ko utokero wa Namibia. Oruveze ndwi runa ondundu jehi ro mawe no ruharwi ndu muna ombura onditi tjinene no upyu. Paturwa oure wo zombura 6000 rutenga pari no va yeve nu ko mbunda apetura ovarise wo vatukume (Khoikhoi).”
Omihoko a vihe vari mbi iya vi ungurisa oruveze ndwi otjoruveze ro ma rangerero. Mokurangera ngwi owo va ungura otupoko 2500 mo zo ndundu na wina oviperendero komawe. Nu itji tjiraiswa otja tjimwe tjo vi ungurwa vyo pomawe ovinene mo Africa. oUNESCO ya yakura oTwyfelfontein otjo tjirumatwa tjo uye otjitenga mo Namibia mo mbura ndji o2007.
Ekuruhingi
moTwyfelfontein mwaturire ova yeve ovakuru mbari otji mbumba tjo Wilton ape ozombura 6000 nda kapita. Ovo ombaungura otupoko noviperendero ovingi vyo mawe . Ozombura 2,000 okujenda ko 2,500 ndakapita ovatakume (Khoikhoi), omuhoko mbu uri tjimuna ovakuruha, o mbwa turire moruramba ndwi, moruveze ndo ndu ya ru isanewa o |Ui-?Ais (Oruharwi ro meva ngetuka). Ovatakume wina waungura oviperendero komawe.
Oruveze ndwi wina paturire ovaEuropa ngandu kovita ovitjavari vyouye, tjikweja ourumbu wanangwise ovirumbu mbihungira otjimburu otjiva katura mbo. Oruveze ndwi kombunda rwa karira ofarama yohoromende kehi yo ndando yo u huura o Odendaal nu arurire orupa rwehi rovazorotwa kombunda ya indi ovirumbu tji vya ya mo mbura ndji o 1965
Omuperende Reinard Maack wina wa muna otjiperedero tjo White lady po Brandberg, mo mbura ndji 1921 otjo tji raisiro tjo vi perendero vyo mawe ngateturwa keke. Ongondoneno ombaranga ya ka endisiwa kombunda ya indi D Levin tjaranda ehi ndo otjo farama mo mbura ndji o 1947, eye ongwa kamunu oruharwi ndwi ne ru ruku kutja o Twyfelfontein mena rokutja iya rupwirwe po pengi. Embo ndi twyfel ritorokwa otjo ruharwi ndu ha zikama, nu wina omatorokero omasemba yetja oruharwi nduhazikama. Komunda ya nao ozonongo zoSciensa otji za uta okukondonona oviperendero ko mawe mo mbura ndji o 1950, Ernst Rudolph Scherz ongwa seturura oviperendero o 2500 no vi tundu vyo mahi o 212. Kundino nai mbi hakwa kutja oruveze ndwi runa ovi raisiwa o 5000.
Location and Description/ Oruveze no mahandjauriro
OTwyfelfontein iri mo ru ramba ndwi o Huab ro ndundu ndji Etjo, ndjiri komamuho wo rukondwa rwaKunene mo Namibia, pu pe tjiukwa mo ru kapitaveze otjehi roVazorotwa.Omawe ngena oviperendero yeri mo ru ramba ro mawe ro ndundu ndji o table mountain., Oruharwi ndwi ruza kehi yehi mo ruramba ndwa kaha.
Ena ndi Twyfelfontein oro ruharwi, no ro ruramba ndu muna oruharwi na wina otuveze ongondoroka to va ryange: omawe wo viperendero, ondundu ndji o Burnt , Odorros crater, na wina omahwa nga o Petrified. Otjirumatwa tjo uye hi wina muna omawe nga ngeno viperendero mbya perendwa no make. Oruveze ndwi ruri pokati kokuti onguza, osavanna no mahi ngehakunwa. Oro ru muna ombura ndjiri kehi jo 150mm (5.9 in) mo mbura, omwinyo wo u pyu uri pokati ko 10 no 28 °C (50no 82 °F) mo mweze wo kupepera o u tja hambombari (July) no pokati ko 21 no 35 °C (70 to 95°F) mo ruveze ro u pyu mo mweze mbwi November.
Twyfelfontein iri ozo kilo 20 ko mamuho wo ndjira onene ndji o C39 okuza mo Sesfontein okuyenda ko Khorixas. Okuza mbo i hakaenisiwa iyo ndjira yorukondwa o D3214. Oruveze ro mara no merinaneno wo va ryange po Twyfelfontein runa orupare rozondera, oruveze rokutona po zo tenta, nu wina otjingi tjo tuveze to va ryange tunanwa kehi yo nduvasaneno yo pokati ko Twyfelfontein –Uibasen concervency no veni wo tuveze.